سیستم مدیریت محیط زیست

ایزو 14001 استاندارد بین المللی است که الزامات یک سیستم مدیریت زیست محیطی موثر EMS را مشخص می کند. به جای تعیین الزامات عملکرد محیطی، چارچوبی را فراهم می کند که یک سازمان می تواند از آن پیروی کند. الزامات ISO 14001 چارچوب و دستورالعمل هایی را برای ایجاد سیستم مدیریت محیطی شما ارائه می دهد تا عناصر مهم مورد نیاز برای موفقیت یک EMS را از دست ندهید.

رسیدن به اصل چرایی اهمیت ISO 14001

مراقبت از محیط زیست و جلوگیری از تأثیرات منفی شرکت هایمان بر محیط زیست، دو مورد از مهم ترین چالش های پیش روی کسب و کارهای امروزی است. یکی از بزرگترین مزایای اجرای EMS و اخذ گواهینامه ایزو 14001، شناختی است که با قرار گرفتن در میان آن دسته از مشاغلی که به اندازه کافی برای کاهش ردپای محیطی خود اهمیت می دهند برای جامعه بوجود می‌آید. شناخت مثبت از سازمان شما می تواند روابط بهتری با مشتریان، عموم و جامعه در کل برای شرکت شما به ارمغان بیاورد، اما مزایای دیگری نیز به همراه دارد.
در کنار وجهه عمومی خوب بعد از دریافت گواهینامه ایزو 14001، بسیاری از شرکت ها می توانند از طریق پیاده سازی سیستم مدیریت زیست محیطی در هزینه های خود صرفه جویی کنند. این امر می تواند از طریق کاهش حوادثی که می تواند منجر به هزینه های مسئولیت (قانون) شود، امکان دریافت بیمه با هزینه معقول تر، و صرفه جویی در مواد اولیه و انرژی از طریق تلاش های کاهشی حاصل شود. این بهبود در کنترل هزینه مزیتی است که هنگام تصمیم گیری برای اجرای یک سیستم مدیریت زیست محیطی نمی توان نادیده گرفت.

چه کسی باید از بازبینی ISO 14001:2015 استفاده کند؟ (ویرایش های جدید استاندارد ایزو 14001 مناسب چه کسانی است؟)

ایزو 14001 به استاندارد بین المللی برای طراحی و پیاده سازی سیستم مدیریت زیست محیطی تبدیل شده است. استاندارد ایزو 14001 توسط ISO  (سازمان بین المللی استانداردسازی) منتشر شده است، یک نهاد بین المللی که استانداردهایی را ایجاد و توزیع می کند که در سراسر جهان پذیرفته شده اند. آخرین نسخه الزامات سیستم مدیریت زیست محیطی ایزو 14001 در سال 2015 منتشر شد و به آن "ISO 14001:2015" می گویند. این استاندارد قبل از انتشار و به روز رسانی، مورد توافق اکثریت کشورهای عضو قرار گرفت و به این ترتیب به یک استاندارد بین المللی شناخته شده تبدیل شده است که توسط اکثر کشورهای جهان پذیرفته شده است.
یک سیستم مدیریت محیط زیست، که اغلب EMS نامیده می شود، از سیاست ها، فرآیندها، برنامه ها، اقدامات و سوابق تشکیل شده است که قوانین حاکم بر نحوه تعامل شرکت شما با محیط را تعیین می کند. این سیستم باید برای شرکت شما به صورت خاص  تنظیم شود، زیرا فقط شرکت شما الزامات قانونی و تعاملات محیطی خاصی را خواهد داشت که با فرآیندهای کسب و کار خاص شما مطابقت دارد. با این حال، الزامات استاندارد ISO 14001 چارچوب و دستورالعمل هایی را برای ایجاد سیستم مدیریت محیطی شما ارائه می دهد تا عناصر مهم مورد نیاز برای موفقیت یک EMS را از دست ندهید. ISO 14001:2015 باید توسط هر سازمانی که مایل به راه اندازی، بهبود یا حفظ یک سیستم مدیریت زیست محیطی برای انطباق با خط مشی ها و الزامات زیست محیطی تعیین شده خود است، استفاده شود.

ایزو 14001 واقعاً چه شکلی است؟

ساختار ISO 14001 به ده بخش تقسیم می شود. سه بند اول مقدماتی هستند و هفت بند آخر ایزو 14001 شامل الزامات سیستم مدیریت زیست محیطی است. در اینجا هفت بخش اصلی آن تشریح می‌گردد:

بند 4 ایزو 14001: بافت سازمان - این بخش در مورد الزامات برای درک سازمان شما به منظور پیاده سازی ایزو 14001 EMS صحبت می کند. این بند شامل الزامات برای شناسایی مسائل داخلی و خارجی، شناسایی افراد ذینفع و انتظارات آنها، تعریف دامنه کاربرد EMS و شناسایی فرآیندهای مورد نیاز برای EMS است.

بند 5 ایزو 14001: رهبری - الزامات رهبری نیاز به مدیریت ارشد را برای نقش مؤثر در اجرای ایزو 14001 EMS پوشش می دهد. مدیریت ارشد باید با اطمینان از تعهد زیست محیطی، تعریف و ابلاغ خط مشی زیست محیطی و تخصیص نقش ها و مسئولیت ها در سراسر سازمان، تعهد خود را به EMS نشان دهد.

بند 6 ایزو 14001: طرح ریزی - مدیریت ارشد باید برای عملکرد مداوم EMS نیز برنامه ریزی کند. ریسک‌ها و فرصت‌های EMS در سازمان باید ارزیابی شوند و اهداف محیطی برای بهبود شناسایی و برای دستیابی به این اهداف برنامه‌ریزی شود. بعلاوه، لازم است سازمان تمامی روش های تعامل و تاثیر فرآیندهای سازمانی بر محیط و همچنین تعهدات قانونی و سایر تعهدات مورد نیاز سازمان را ارزیابی کند.

بند 7 ایزو 14001: پشتیبانی - بخش پشتیبانی به مدیریت تمام منابع برای استقرار ایزو 14001 EMS می پردازد، و همچنین شامل الزامات مربوط به شایستگی، آگاهی، ارتباطات و کنترل اطلاعات مستند (اسناد و سوابق مورد نیاز برای فرآیندهای شما) است.

بند 8 ایزو 14001: عملیات - الزامات عملیات استاندارد ISO 14001 به تمام جنبه‌های کنترل‌های محیطی مورد نیاز فرآیندهای سازمانی و همچنین نیاز به شناسایی موقعیت‌های اضطراری بالقوه و برنامه‌ریزی واکنش‌ در شرایط اظطراری می‌پردازد تا در صورت وقوع یک وضعیت اضطراری آماده پاسخگویی باشید.

بند 9 ایزو 14001: ارزیابی عملکرد - این بخش از استاندارد ISO 14001 شامل الزامات مورد نیاز برای اطمینان از اینکه شما می توانید نظارت بر عملکرد ایزو 14001 EMS خود را به خوبی انجام دهید را شامل می شود. این شامل نظارت و اندازه گیری فرآیندهای شما، ارزیابی انطباق با محیط زیست، ممیزی های داخلی و بررسی مداوم مدیریت EMS است.

بند 10 ایزو 14001: بهبود - این بخش آخر از استاندارد ISO 14001 شامل الزامات مورد نیاز برای بهبود EMS شما در طول زمان است. این شامل نیاز به ارزیابی عدم انطباق فرآیند و انجام اقدامات اصلاحی برای فرآیندها مبتنی بر ایزو 14001 است.
این بخش های استاندارد ISO 14001 بر اساس یک چرخه Plan-Do-Check-Act هستند که از این عناصر برای اعمال تغییرات در فرآیندهای سازمان به منظور هدایت و حفظ پیشرفت ها در فرآیندها استفاده می کند.